Vraye historie ende al waer
Maghic u tellen, hoorter naer!
Het was op ene avontstonde
Dat Karel slapen begonde
T’Inghelem op den Rijn.
Dlant was al gader sijn,
Hi was keyser ende coninc mede.
Hoort hier wonder ende waerhede
Wat den coninc daer ghevel
– Dat weten noch die menighe wel –
T’Inghelem, al daer hi lach
Ende waende opten andren dach
Crone draghen ende houden hof
Omme te meerne sinen lof.
Daer die coninc lach ende sliep
Een heilich inghel aen hem riep,
So dat die coninc ontbrac
Biden woerden die dingel sprac.
Hi seide: ‘Staet op, edel man!
Doet haestelike u cleder an,
Wapent u ende vaert stelen
– God die hiet mi u bevelen,
Die in hemelrike es Here –
Of ghi verliest lijf ende ere.
En steeldi in deser nacht niet,
So is u evel gheschiet.
Ghi sulter omme sterven
Ende uwes levens derven
Eer emmer scheit dit hof.
Nu verwacht u daer of.
Vaert stelen, of ghi wilt.
Neemt uwen speere ende uwen schilt,
Wapent u ende sit op u paert
Haestelic, ende niet en spaert!’
Dit verhoorde die coninc.
Het dochte hem een vremde dinc,
Want hi daer niemen en sach,
Wat dat roepen bedieden mach.
Hi waendet slapende hebben ghehoert
Ende en hilt hem niet an dat woert,
Ende quam in ander ghedochte.
Die daer die boetscap brochte,
Dingel, die van Gode quam,
Sprac ten coninc, als die was gram:
‘Staet op, Karel, ende vaert stelen
– Ic en wils u niet verhelen,
God ontbiedet u te voren –
Anders hebdi u lijf verloren.’
Mettien woerde sweech hi
Entie coninc riep: ‘Ay mi!’
Als die seere was vereent,
‘Wat es dat dit wonder meent?
Ist alfs ghedroch dat mi quelt
Ende dit grote wonder telt?
Ay hemelsche drochtijn,
Wat node soude mi sijn
Te stelene? Ic ben soe rike.
En es man in ertrike,
Weder coninc no grave,
Die so rijc si van haven,
Sine moeten mi sijn onderdaen
Ende te minen dienste staen.
Mijns selfs lant is soe groet,
Men vint niewer sijns ghenoet.
Dlant es algader mijn
Tote Colene opten Rijn
Ende tote Romen al voert,
Als den keyser toe behoert.
Ic ben here, mijn wijf es vrouwe,
Oest toter wilder Denouwe
Ende west toter wilder see.
Nochtan hebbic ic goets vele mee:
Galissien ende Spaendien lant,
Dat wan ic met miere hant,
Ende ic die heidene verdreef,
Dat mi dlant allene bleef.
Wat node soude mi sijn dan
Te stelene ellendich man?
Ende waer omme ontbiedet mi God?
Node brekic sijn ghebot.
Wistic, dat hijt mi ontbode,
En mochts gheloven node
Dat mi God den lachter onste
Dat ic te stelen begonste.’
Daer hi lach in dit ghepeins,
Haren tare, weder ende gheins,
Vakede hem al luttelkijn,
So datti loec doghen sijn.
Doe seide dingel van te voren:
‘Wildi Gods ghebot verhoren,
Coninc, so sidi ontdaen,
Het sal u aen u leven gaen.’
Dingel vanden paradise
Sprac: ‘Coninc, doet als die wise,
Vaert stelen ende wert dief,
Sidemeer dat Gode es lief.’
Met deser talen voer dingel dan
Ende Karel hem tseinne began
Vanden wonder, datti hoorde.
‘Gods ghebot ende sine woerde
En willic niet laten achter.
Ic sal dief sijn, al eest lachter,
Al soudic hanghen bider kelen.
Nochtan haddic liever vele
Dat mi God name alghemene
Dat ic van hem houde te leene,
Beide borch ende lant,
Sonder mijn ridders gewant,
Ende ic mi moeste gheneren
Metten schilde ende metten spere,
Alse een die niet en heeft
Ende op die aventure leeft.
Dat ware mijn wille bet
Dan ic ghevanghen ben int net
Ende ic nu moet stelen varen
Sonder enich sparen.
Varen stelen oft God verwerken…
Nu soe moeti mi gesterken!
Ic woudic ware buten der sale
Sonder niemare ende tale,
Ende mi waer ghecost opten Rijn
Seven borghe ende stene fijn.
Wat maghic segghen van oneren
Den ridderen ende den heren
Die hier liggen inder sale?
Wat sal wesen mine tale,
Dat ic an deser deemster nacht,
Alleene, sonder anders cracht,
Moet varen in een lant
Dat mi vremde es ende onbecant?’
Met deser talen ghinc hem gereiden
Die coninc Karel ende cleiden
Met sinen dieren ghewaden,
Als die te stelene was beraden.
Het was altoes sine sede
Dat men sine wapen dede
Ten bedde, daer hi lach.
Het waren die beste die nie man sach.
Alse hi doen ghewapent was,
Ghinc hi dore dat palas;
Daer en was gheen slot soe goet
No dore, diene wederstoet,
Sine waren alle jeghen hem ontdaen.
Daer hi wilde, mocht hi gaen.
Daer en was niemen diene sach,
Want dat volc al gader lach
In vasten slape, alst God woude.
Dat dede Hi dor sconincs houde.
Sine hulpe was hem bereet.
Als hi die borch brugghe leet,
Ghinc die coninc met liste
Ten stalle, daer hi wiste
Sijn ors ende sijn ghesmide.
Daer en was gheen langher biden.
Hi sadelet ende satter boven
Opt ors, datmen mochte loven.
Doen hi ter poorten ghereden quam,
Sach hi daer ende vernam
Den wachter ende den portenere,
Die luttel wisten, dat haer here
Soe na hen was met sinen scilde.
Si sliepen vaste, alst God wilde.
Die coninc beette ende ontdoet
Die poorte, die besloten stoet,
Ende leider sijn ors uut
Sonder niemare ende gheluut.